AÖF - Açıköğretim - Ders Notları - Çıkmış Sorular

Tam Versiyon: Türk Dili 3. Ünite Ders Özeti
Şu anda arşiv modunu görüntülemektesiniz. Tam versiyonu görüntülemek için buraya tıklayınız.
Türkçenin akraba dilleri
-Moğolca
-Moncuturguzca
-Korece
-Japonca
-Macarca
-Fince ural dilleriyle akrabadır.

Türkçenin ilk yazılı izlerine : Sümerlerden kalan tabletlerde rastlanır.

*1935 Dil ve tarih coğrafya fakültesi (Atatürk)
*En eski yazılı belgelere sahip dil > Türkçe
*Türkçenin ilk yazılı belgesi > Çayr yazıtı (Köktürk yazışı)
*Bilinen ilk ve hacimli belgerini (Köktürkler) bırakmıştır.
*Türk edebiyatının bilinen  ilk aşk şiiri: Aprinçur Tipin'e ait.
(Uygurlar dönemi)

Hazerm-Karahanlı dönemi: 
Karahanlı dönemi eseleri
-Kutadgu bilig: Yusuf has hacip
-Divan-ı Lügatı Türk: Kaşgarlı Mahmut
-Atabetül Hakayık: Ahmet Yükneki
-Divan-ı Hikmet: Ahmet Yesevi
-Kuran Tercümesi

Hazerm Dönemi eserleri
-Mukaddimetül Edep
-Müznül murid
-Hüsrevü Şirin
-Muhabbetname
-Neheü feredis
*Kuzey (Kıpçak) Türkçesiyle yazılmış önemli eser 

Doğu (Çoğatey( Türkçesi:
Muhakernetül Lugateyn>Ali şir Nevi (Türkçenin üstünlüğünü anlatır)
Babür-> Hatıralanı nesrinin örneğini vermiştir.
Batı (Eski oğuz) türkçesi

Bu dönemin önemli şairleri:
-Sultan veled  - Yunus Emre - Ali - Şeyyed Hamza
-Gülşehri - Aşık Paşa - Hoca Mesut

*Dede Korkut bu döneme ait kabul edilir.

Türklerin kullandığı alfabeler:
-Köktürk,  - Uygur - Mani - Brehmi - Tibet - Süryeni - Arap - Grek -Ermeni - İbreni - Latin - Kiril

*Mani alfabesi: din yoluyla gelen alfabe
*Soğut alfabesi: Bugur yazıtı
*Uygur alfabesi: 18 harf
*Süryani alfabesi: Estergele yazısı

--İlk islamı eserler---
-Kutadgu bilig
-Diven-ı Lügeatı Türk
-Atabetül hakayık

*Alfabeleri kirilleştirilen ilk Türk soyu (Çuvesler)'dir
*Kırgıztan, kazakistan: Kiril alfabesi kullanır.

Latin alfabesi;
-Grek alfabesinden oluşur.
-Osmanlıda latin alfabe fikri > 1868'de
-İlk kullanan (arnavutlar)
-Kabulü > 1 Kasım 1928
*Arap alfabesinin uygunsuzluğu ilk (Katip çelebi) tarafından dile getirilmiştir.

Türkiye Türkçesi:
Oğuz türkçesinin bir koludur.

Osmanlı Türkçesinin son örnekleri Fecri ati ve Serveri Fünun toplularının dilidir.

*Türkçenin ilgisiz bırakılamsından yakınan ilk şair
Aşık paşa – Garibname
Türk bilgisi kitabı: Bergamalı kadri > Müyessiretül ulum
Tanzimat dönemi dil bilgisi kitapları:
*Kavaidi Osmaniyye * Mikyasus lisan
*Medbel-i keveid *Kavcidi Türkiyye * Sarfi Türki

-En iyi türkçe sözlük : Şemsettin sami (Kamus-ı Türki)
-Osmanlı yazıtlarıyla yapılan ilk yayın:
Pek eski türk yazısı > Necip Asım

Yeni lisan  hareketinin temel ilkeleri > Başlatanlar (Ali canap & Ömer seyfettin)
* Yazı dilini konuşma diline yakınlaştırmak.
* Arapça, farsça gemar kullanmamak.
* Tamlamaları türkçe kurallarına göre yapmak
* Yabancı kelimeleri türkçedeki söylenişiyle yazmak

Dil encümeni komisyonunun belirlediği esaslar
* Çift harfler bulunmayacak
* Milli  türk alfabesi olacak
* Seslerin uluslararası değerleri değişmeyecek
* işaretleri harflere az yer verilecek

*Türkçe ile ilgili ilk uyarı: Bilge kağan
*Teknoloji kongresi: Azerbeycan, Bakü'de
*1931 yılında Türk  tarihi Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu) kurulmuş ve 1932 temmuz ilk yarih kongresi toplanmıştır.